Wanneer vertrouwen wordt misbruikt: een verhaal over ouderenmishandeling

Stel je eens voor: Iemand die je volkomen vertrouwt, steelt in je laatste levensfase jouw zuurverdiende geld. Je bestaanszekerheid brokkelt af, zonder dat je het zelf doorhebt. En het gevaar ligt op de loer: wat gebeurt er na jouw dood met je kwetsbare zoon?

Financieel misbruik is een vorm van ouderenmishandeling die vaak verborgen blijft. Ouderen die slachtoffer zijn, zijn afhankelijk van de persoon die hen ‘helpt’ en staan er vaak alleen voor. Ze beseffen niet altijd dat hun vertrouwen wordt misbruikt. En vaak lukt het niet om zelf alarm te slaan. Ze zijn afhankelijk van mensen om hen heen die het goed met hen voor hebben en hen in bescherming nemen.

Twee kwetsbare mensen zijn slachtoffer

Een voorbeeld van zo’n schrijnend verhaal is dat van een dame van begin tachtig. Deze vrouw – laten we haar mevrouw De Jong noemen – heeft haar hele leven hard gewerkt en zo een aardig vermogen opgebouwd. De laatste tijd gaat het niet goed met haar gezondheid en ze weet dat ze niet lang meer zal leven. Ook haar geheugen gaat achteruit.
Haar zoon Frank, die al lang volwassen is, is kwetsbaar en voor veel dingen van haar afhankelijk. Hij woont nog steeds bij haar. Het is in al die jaren eigenlijk niet gelukt om hulp van buitenaf te laten slagen. Ze hebben het altijd samen gered en zitten niet te wachten op pottenkijkers. Gelukkig kan mevrouw De Jong altijd terecht bij haar goede vriendin Angela. Wat zou ze zonder Angela moeten? Sinds een tijdje is Angela benoemd als executeur testamentair – degene die de nalatenschap afhandelt. Het lijkt te mooi om waar te zijn. En helaas is dat het ook.

Een doortastende bank en een stellige oude dame

Gelukkig zijn medewerkers van de bank alert. Zij vertrouwen de grote overboekingen niet die mevrouw De Jong ineens doet. Ze doen een melding bij Veilig Thuis. Dat zorgt voor een keerpunt. Is hier sprake van financieel misbruik? Veilig Thuis start een onderzoek om dat te kunnen bepalen.
Het onderzoek begint met een gesprek met mevrouw De Jong. En hoewel ze nog steeds erg in de war is, is er één ding waarover ze heel duidelijk is. Ze zegt overtuigend tegen de onderzoeker:

“Nee, ik maak geen grote bedragen over. Nee, dat wil ik niet, dat doe ik ook niet. Nee, niemand mag grote bedragen afschrijven van mijn rekening.”

Deze uitspraak, samen met informatie van anderen, is genoeg voor de onderzoeker om een belangrijke beslissing te nemen. De zorgen worden bevestigd. Mevrouw De Jong heeft bescherming nodig.

Bescherming in gang gezet

Er volgt afstemming met verschillende partijen. De huisarts verwijst door naar een specialist ouderenzorg. Er wordt contact gelegd met een casemanager. De wilsbekwaamheid van mevrouw De Jong wordt onderzocht. Met een spoedverzoek aan de Officier van Justitie wordt een mentor en bewindvoerder aangesteld. Mevrouw De Jong wordt beschermd, zodat niemand meer misbruik van haar kan maken.

Een tweede maatregel in korte tijd

De maatregel voor mevrouw De Jong is helaas van korte duur. Ze overlijdt vrij snel na het uitspreken ervan. Maar de mentor die is aangesteld, ziet hoe kwetsbaar haar zoon Frank is. Ook hij loopt risico om slachtoffer te worden van financieel misbruik door Angela. De mentor vermoedt dat Frank licht verstandelijk beperkt is. Hij lijkt volledig afhankelijk van Angela.

Op de dag dat mevrouw De Jong overlijdt, neemt de mentor verantwoordelijkheid. Ze meldt haar zorgen over Angela’s invloed op Frank bij Veilig Thuis. De onderzoeker van Veilig Thuis pakt de zaak direct op. Er wordt snel gestart met het aanvragen van een mentor en bewindvoerder voor Frank. Opnieuw is samenwerking tussen verschillende partijen van groot belang voor het slagen hiervan.

De route kennen, kan het verschil maken

Het verschil maken bij ouderenmishandeling is moeilijk. Het is vaak onzichtbaar en veel ouderen accepteren de situatie zoals die is. Maar als we de juiste route kennen, kunnen we wel degelijk verschil maken. Zoals we dat deden voor mevrouw De Jong en Frank. We konden mevrouw beschermen en zorgen voor haar kind toen zij er zelf niet meer was.

Heb jij een vermoeden?

Denk je dat er iets mis is bij een oudere man of vrouw? Kan iemand ineens de huur niet meer betalen? Zijn er onverklaarbare geldopnames? Verdwijnen er (kostbare) spullen uit huis? Dit kan wijzen op financieel misbruik.

Neem dan contact op met Veilig Thuis. Ook als je twijfelt. Een deskundige denkt met je mee. Je kunt de situatie anoniem bespreken. Zo draag jij ook bij aan het stoppen van huiselijk geweld.