Blog: Heks of held

Ondanks dat we ons bij Veilig Thuis inzetten voor de veiligheid van mensen, is niet iedereen altijd blij met ons. Zeker met een uithuisplaatsing. Soms zijn we in dezelfde situatie voor de één een held, maar voor de ander eerder een heks. Die dubbele positie is best ingewikkeld. Maar omdat de veiligheid van kinderen nu eenmaal de kern is van ons werk, stap ik soms toch op mijn bezemsteel.

De tante van Josiah (9) belt naar Veilig Thuis. Zij maakt zich grote zorgen, omdat Josiah geslagen en gekleineerd wordt door zijn moeder. Zij zou hem vaak alleen thuis laten en hij zou steeds op verschillende adressen zijn. Omdat we eerder meldingen hebben gekregen over deze jongen weet ik meteen dat dit heel zorgelijk is. Samen met mijn team besluit ik er direct op af te gaan om een goede inschatting te maken van de situatie.

Moeder is niet blij met ons
Als mijn collega de moeder aan de telefoon krijgt is direct duidelijk dat zij helemaal niet blij is met onze ‘bemoeizucht’. Ze begint meteen te schreeuwen, roept dat we heksen zijn en dat ze hoopt dat we bezwijken aan de vreselijkste ziektes. Het lukt op geen enkele manier om met haar over de zorgen te praten. We vertellen haar dat we daarom genoodzaakt zijn om met andere betrokkenen rond Josiah te praten. Alleen zo kunnen we een goede inschatting maken van de veiligheid.

‘Ik weet waar ik wil wonen’
Samen met een collega ga ik naar de school van Josiah om hem zelf te spreken. We merken meteen dat onze zorgen terecht zijn als hij vertelt hoe moeilijk de afgelopen maanden voor hem zijn geweest. Hoe bang hij is om iets fout te doen uit angst dat zijn moeder hem slaat. Zij heeft geroepen hem van het balkon te gooien en hij is als de dood dat ze dat echt zal doen. Tijdens het gesprek vertelt hij over zijn familie. Hij heeft er overduidelijk al over nagedacht wie er wel en niet voor hem kan zorgen. Hij wil bij zijn tante wonen of eventueel bij zijn oma. Over één ding is Josiah heel erg duidelijk: hij wil niet meer bij zijn moeder wonen.
Dat hij niet alleen bij zijn moeder kan blijven is duidelijk. Gelukkig vertelt Josiah dat hij die avond samen met zijn moeder bij een familielid logeert bij wie hij zich veilig voelt.

Dan komt hij niet op school
Josiah is heel bang om gestraft te worden als zijn moeder hoort wat hij tegen ons heeft gezegd. We beloven hem dat we de volgende dag terug komen. Ook spreken we met de leerkracht af om ons direct te bellen als er iets is. De volgende dag worden we al vroeg gebeld. Josiah is niet op school gekomen en moeder heeft niets laten horen. Als de leerkracht moeder belt, meldt ze dat Josiah een hersenschudding heeft en daarom niet naar school komt.

Leugens!
Daarna is zij voor niemand meer bereikbaar. Alle alarmbellen gaan af! Via via komen we erachter waar Josiah is en samen met de politie gaan we erop af. Na heel lang aanbellen gaat de deur open. Josiah zit op de bank te gamen en zijn moeder ligt op bed. Woedend is ze, als ze hoort dat we van Veilig Thuis zijn. Maar met de politie erbij krijgen we wel de gelegenheid om uit te leggen waar we ons zorgen om maken. Leugens, schreeuwt ze en eist ons vertrek.

Ik moet haar confronteren
Josiah is doodsbang voor het moment waarop zijn moeder te weten komt wat we hebben besproken. Toch moet ik haar confronteren. Hem daar achterlaten is geen optie. Ik leg haar uit dat het voor Josiah geen fijne situatie is, en dat ik niet weg ga voor we tot een veilige oplossing voor haar zoon zijn gekomen. Ze roept Josiah er woedend bij. Aarzelend en met gebogen schouders komt hij naar ons toe. De blik in de ogen van moeder en de toon waarop zij tegen hem spreekt beangstigen me. Als dit voor mij al zo voelt, hoe moet een kind van negen jaar zich voelen… “Heb jij gezegd dat je je niet veilig voelt bij mij!?”, vraagt ze hem. Josiah verstart en kijkt naar mij. Hij zegt “ja” en loopt snel weg. Zijn moeder kijkt naar mij en schreeuwt dat we hem dan maar mee moeten nemen en begint zijn spullen in te pakken.

‘Mijn moeder verandert nooit’
In de auto is Josiah heel erg verdrietig. Hij is opgelucht, maar ook erg bang dat hij zijn moeder niet meer mag zien. Ik vertel hem wat we de komende dagen gaan doen en hij lijkt wat te ontspannen. Met een diepe zucht zegt hij dat hij blij is dat hij naar zijn tante kan. “Mijn moeder verandert namelijk toch nooit”.

Het contact met zijn moeder blijft ingewikkeld. Het wordt ons duidelijk dat zij ook een kind van de rekening is en zelf veel heeft meegemaakt. Steeds hebben we geprobeerd haar bij de plannen te betrekken om de veiligheid te waarborgen. Maar zij kon het niet. De situatie waar we Josiah uit haalden is hartverscheurend. Toch ben ik ervan overtuigd dat moeder dit ook nooit heeft gewild, maar door haar eigen problemen niet anders kon.
Na het stap voor stap afwegen van alle mogelijkheden, is deze uithuisplaatsing uiteindelijk het beste voor Josiah. We houden contact met Josiah en een paar weken later bedankt hij ons voor alles wat we voor hem hebben gedaan. Die avond laten wij onze bezemsteel in de kast en gaan we met een cape om naar huis.

Uithuisplaatsing
Een uithuisplaatsing is een zware interventie. Het is nooit een persoonlijke afweging van de maatschappelijk werker bij Veilig Thuis om een kind uit huis te plaatsen. Hierbij zijn altijd andere partijen bij betrokken. Als ouders het niet eens zijn met een uithuisplaatsing, vraagt Veilig Thuis aan de Raad voor de Kinderbescherming om een onderzoek te doen. Uiteindelijk is het de kinderrechter die bepaalt of een kind uit huis geplaatst moet worden.
Uithuisplaatsingen komen voor als een kind in gevaar is: fysieke of mentale zware mishandeling of verwaarlozing. Gelukkig kunnen wij in het grootste deel van ons werk met lichtere interventies de veiligheid in gezinnen verbeteren.